アカネ科(Rubiaceae)は、約1300種から構成される大きな科で、キナノキ亜科(Cinchonoideae)、サンタンカ亜科(Ixoroideae)、アカネ亜科(Rubioideae)の3亜科が識別されています。Bremer and Eriksson(2009) による葉緑素遺伝子配列を用いた解析結果によれば、9千40万年前(白亜紀セノマニアン)にアカネ科として分岐し、その後8千440万年前(白亜紀チューロニアン)にはアカネ亜科が分岐したと推定されています。
アカネ科は熱帯域での多様化が進んでいて、サンタンカ亜科のコーヒー(Coffea arabica)は嗜好飲料に欠かせませんし、同じくサンタンカ亜科のクチナシ(Gardenia jasminoides)、アカネ亜科のアカネ(Rubia argyi)、ヘクソカズラ(Paederia scandens)、ヤエムグラ(Galium spurium)など、日本の夏でも身近な種が多く含まれています。
APG-IV体系による植物の目一覧
【アカネ科(Rubiaceae)】
和名 (Japanese Name) |
画像 (Image) |
学名 (Latin name) |
英語名 (English name) |
キナノキ亜科 Cinchonoideae ベニマツリ連 Rondeletieae ベニマツリ属 Rondeletia |
ベニマツリ |
|
Rondeletia odorata |
Cleveland Sunrise |
サンタンカ亜科 Ixoroideae コーヒーノキ連 Coffeeae コーヒーノキ属 Coffea |
コーヒー |
|
Coffea arabica |
Arabic Coffee |
サンタンカ亜科 Ixoroideae クチナシ連 Gardenieae クチナシ属 Gardenia |
クチナシ |
|
Gardenia jasminoides |
Gardenia |
サンタンカ亜科 Ixoroideae サンタンカ連 Ixoreae サンタンカ属 Ixora |
サンタンカ |
|
Ixora chinensis |
Chinese Ixora |
ジャワサンタンカ |
|
Ixora javanica |
Javanese Ixora |
キバナサンタンカ |
|
Ixora coccinea var. lutea |
Yellow Ixora |
ベニバナサンタンカ ‘フレッシュオレンジ’ |
|
Ixora coccinea ‘Fresh Orange’ |
Orange Ixora |
サンタンカ亜科 Ixoroideae コンロンカ連 Mussaendeae コンロンカ属 Mussaenda |
コンロンカ |
|
Mussaenda parviflora |
Flag Bush Plant |
アカネ亜科 Rubioideae シソノミグサ連 Knoxieae ペンタス属 Pentas |
クササンタンカ |
|
Pentas lanceolata |
Egyptian Starcluster |
アカネ亜科 Rubioideae アリドオシ連 Mitchelleae アリドオシ属 Damnacanthus |
アリドオシ |
|
Damnacanthus indicus |
Spear Ants |
アカネ亜科 Rubioideae ヤエヤマアオキ連 Morindeae ヤエヤマアオキ属 Morinda |
ヤエヤマアオキ |
|
Morinda citrifoila |
Indian Mulberry |
アカネ亜科 Rubioideae ヤイトバナ連 Paederieae ヘクソカズラ属 Paederia |
ヘクソカズラ |
|
Paederia scandens |
Skunkvine |
アカネ亜科 Rubioideae ヤイトバナ連 Paederieae ハクチョウゲ属 Serissa |
ハクチョウゲ |
|
Serissa japonica |
Snowbush |
アカネ亜科 Rubioideae アカネ連 Rubieae アカネ属 Rubia |
アカネ |
|
Rubia argyi |
East Asian Madder |
アカネ亜科 Rubioideae アカネ連 Rubieae ヤエムグラ属 Galium |
ヤエムグラ |
|
Galium spurium |
Stickwilly |
ヒメヨツバムグラ |
|
Galium gracilens |
- |
アカネ亜科 Rubioideae アカネ連 Rubieae ハナヤエムグラ属 Sherardia |
ハナヤエムグラ |
|
Sherardia arvensis |
Blue Field Madder |
アカネ亜科 Rubioideae ハリフタバ連 Spermacoceae シマザクラ属 Leptopetalum |
ソナレムグラ |
|
Leptopetalum strigulosum |
Rough Oldenlandia |
アカネ亜科 Rubioideae ハリフタバ連 Spermacoceae ディオディア属 Diodia |
オオフタバムグラ |
|
Diodia teres> |
Poorjoe |
【文献】
Bremer B and Eriksson T (2009) Time Tree of Rubiaceae: Phylogeny and Dating the Family, Subfamilies, and Tribes, Int J Plant Sci, 170(6), 766-793, DOI: 10.1086/599077, Accessed: 2023-08-17.
The Angiosperm Phylogeny Group and others (2016) An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV, Botanical Journal of the Linnean Society, 181(1), 1–20, DOI: 10.1111/boj.12385, Accessed: 2023-07-11.